De gouden Tempel

De boom van Goethe, Büch en Claas
De Tempelboom (Ginkgo biloba)

Dat de Ginkgo een wereldwonder is, werd bevestigd toen we op bezoek waren in de Stedelijk Muziekschool van Groningen aan de St. Jansstraat. Met ons ensemble traden we die avond op met nog 3 andere orkesten en maakten in de pauze gebruik van de koffiekamer. De verrassing was toen groot bij het aanschouwen van de met zeer oude muren omgeven binnenplaats met daarin een juweel van een Ginkgo biloba. Dankzij de verlichting op deze binnenplaats zagen we ademloos toe, hoe de goudgele bladeren neer dwarrelden en de boom als het ware in volle gloed stond te pronken.
Dat de Ginkgo een bijzondere boom is, wisten we als dendrologen al. Goethe viel deze boom al op in het begin van de 19e eeuw en maakte het volgende gedicht:

Leeft het als een enkel wezen;
innerlijk in twee gedeeld?
Of vormt juist uitgelezen;
tweetal één herkenbaar beeld?...
....

Een ietwat dubbelzinnige tekst hetgeen verwijst naar de bijzondere bladvorm van de Ginkgo. Het blad lijkt zich in tweeën te willen delen maar is het niet. Ook voelt het leerachtig aan en bij observeren van de nerven lijken deze aan elkaar vast geplakt te zijn.
In feite is dat ook zo. Gek genoeg behoort deze boom tot de naaldachtigen en wel tot de naaktzadigen in een aprte klasse - de Ginkgoinae waaronder slechts één familie is onder gebracht - de Ginkgoaceae. In "Onze loofhoutgewassen"  van Hendriks staat de Ginkgo dan ook niet beschreven!

Ginkgo museum in Weimar
De vorm van het blad van de Ginkgo werd als motief veel gebruikt in China en Japan (o.a. in familiewapens). Toen de boom uiteindelijk weer in Eurpa terecht kwam, werd er zelfs eind negentiende eeuw in de geboorte stad van Goethe een heus ginkgo museum ingericht. Zie www. ginkgomuseum.de .
In Nederland bestaan zeer oude exemplaren in de Hortus van Utrecht en in Leiden. De Ginkgo in Groningen schatten we op circa 80 - 100 jaar oud!

Boudewijn Büch
Op Büch oefende de Ginkgo ook een grote aantrekkingskracht uit, wat valt op te maken in zijn boek "Een heel huis vol".
Ik heb tientallen blaadjes van de boom uit alle mogelijke winstreken meegenomen, maar toch kan ik het niet nalaten nog meer blaadjes naar huis te slepen...........
De maggie van de Tempelboom en het gedicht van Goethe sprak hem zeer aan en terecht naar onze mening.

De Ginkgo - een fossiele boom
In China was het een inheemse boom en kwam in het wild voor. Later verdween deze boom geheel van de aardbodem en middels terug gevonden zaden weer tot leven gewekt in Japan. Om die reden heet het ook wel de Japanse Notenboom! Inmiddels zijn er op kwekerijen al verschillende vormen te verkrijgen, maar eigenlijk is er maar één echte Tempelboom en dat is en blijft de Ginkgo biloba! Een prachtboom om aan te planten in de wat grotere tuinen of een ruime patio, zoals op de binnenplaats van de Muziekschool in Groningen. Laten we hopen dat hij/zij daar nog lang mag blijven staan en niet ondersteboven wordt getrokken door stadsvernieuwingen of iets dergelijks.

Uit Trouw en nader bewerkt door Claas
Klaas Poppinga